Šta je valuta? Valuta je sredstvo razmjene za robu i usluge. Ukratko, to je novac, u obliku papira i kovanica, koji obično izdaje vlada i uopšteno je prihvaćen po nominalnoj vrijednosti kao način plaćanja. Valuta je opšteprihvaćeni oblik plaćanja koji obično izdaje vlada i kruži u okviru njene nadležnosti.
Valuta je primarni medij razmjene u modernom svijetu, koja je odavno zamijenila razmjenu kao sredstvo trgovine robom i uslugama. Mnoge zemlje prihvaćaju euro ili američki dolar za plaćanje, dok druge vezuju vrijednost svoje valute direktno za euro ili američki dolar. Vrijednost bilo koje valute konstantno oscilira u odnosu na druge valute.
U 21. veku, novi oblik valute je ušao u rječnik i oblast razmjene: virtuelna valuta, takođe poznata kao kriptovaluta. Virtuelne valute, kao što su Bitcoin i Ethereum, nemaju fizički oblik ili državnu podršku vlada i država. Njima se trguje i pohranjuje elektronski.
Šta znači valuta i koja je razlika između novca i valute?
Termin valuta odnosi se na materijalni oblik novca koji su papirne novčanice i kovanice. Koristi se kao sredstvo razmjene koje se prihvata po nominalnoj vrijednosti za proizvode i usluge, kao i za štednju i plaćanje duga. Jedan primjer valute je BiH KM, odnosno konvertibilna marka koju vjerovatno imate pri ruci, a prije KM, kao valutu koristili smo Jugoslovenski dinar.
Ili da to ovako pojasnimo! Novac je nematerijalni sistem vrijednosti koji obezbjeđuje sredstva za tekuću razmjenu dobara i usluga u društvu. Novac je poprimio mnoge oblike otkako je preuzeo sistem razmjene. Valuta je njegov opipljiv oblik. Dakle, umjesto, recimo, razmjene poljoprivrednih proizvoda za odjeću koja vam može zatrebati, možete koristiti valutu (papirne novčanice i kovanice) da biste je nabavili.
Često se smatra da pojmovi novac i valuta znače istu stvar. Međutim, iako su povezani, oni imaju različita značenja. Novac je širi pojam koji se odnosi na nematerijalni sistem vrijednosti koji omogućava razmjenu dobara i usluga, sada i u budućnosti. Valuta je jednostavno jedan, opipljiv oblik novca.
Novac se koristi na različite načine, a sve se odnosi na njegovu buduću upotrebu u nekoj vrsti transakcije. Na primjer, novac je skladište vrijednosti. To znači da ima i održava određenu vrijednost koja podržava tekuću razmjenu. Ljudi znaju da će novac koji su danas primili u suštini imati istu vrijednost sljedeće sedmice kada budu trebali obaviti kupovinu ili platiti račun.
Novac se takođe naziva obračunska jedinica. To znači da se može koristiti za obračun promjena u vrijednosti predmeta tokom vremena. Preduzeća koriste novac kao obračunsku jedinicu kada pripremaju budžet ili daju vrijednost imovini. Dobici i gubici se utvrđuju i oslanjaju na korištenje novca kao obračunske jedinice.
Novac takođe ima određena svojstva koja omogućavaju nesmetanu razmenu dobara:
- Zamjenjiv je ili razmjenjiv, tako da ga nije potrebno ponovno vrednovati za svaku transakciju.
- Izdržljiv je tako da traje mnogo razmjena tokom vremena.
- Pogodan je za nošenje i dijeljenje.
- Prepoznatljiv je tako da mu ljudi mogu vjerovati i pouzdano obavljati razmjenu roba i usluga.
- Ponuda novca treba da bude stabilna kako bi njegova vrijednost bila pouzdana.
Razumijevanje šta je novac pojašnjava značenje valute. To je oblik novca koji svakodnevno koriste ljudi širom svijeta. Čekovi su još jedan oblik novca (poznat kao zamjena za novac). Na primjer, cigarete su čak bile i oblik novca, pogotovo za vojnike tokom Drugog svetskog rata.
Razumijevanje valute
Valuta u nekom obliku je u upotrebi najmanje 3.000 godina. Nekada samo u obliku kovanica, valuta se pokazala ključnom za olakšavanje trgovine širom kontinenata. Ključna karakteristika moderne valute je da je sama po sebi bezvrijedna. To jest, novčanice su komadi papira, a ne novčići napravljeni od zlata, srebra ili bronze.
Koncept upotrebe papira kao valute je razvijen u Kini još 1000. godine prije nove ere, ali je za prihvaćanje komada papira u zamjenu za nešto od stvarne vrijednosti trebalo dugo vremena da to postane i praksa. Moderne valute se izdaju na papiru u različitim apoenima, s razlomcima u obliku kovanica.
Vrste valuta
U Bosni i Hercegovini nacionalna valuta je konvertibilna marka (KM), međunarodna oznaka (BAM). Centralna banka BiH u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, za dobavljača je odabrala stampariju Oberthur Fiduciaire” iz Francuske, dok je dobavljač kovanog novca kovnica “Royal Mint Limited” iz Velike Britanije.
Kovanje i štampanje novih količina kovanog novca i novčanica konvertibilne marke nema inflacijski efekt, jer nijedna KM se ne pušta u opticaj bez poštivanja principa valutnog odbora, što znači da svaka izdana konvertibilna marka ima pokriće u stranoj valuti po fiksnom kursu.
Trenutno je u svijetu u opticaju preko 200 nacionalnih valuta. Većina zemalja izdaje vlastite valute. Na primjer, zvanična valuta Švicarske je švicarski franak, a japanska jen. U Evropi većina zemalja članica Evropske unije je za vlastitu nacionalnu valutu izabrala Euro, koji je u suštini zajednička valuta tih zemalja. I neke od zemalja u okruženju koje nisu članice Evropske unije, izabrale su Euro kao svoju nacionalnu valutu.
Uključujući SAD, 42 zemlje ili koriste američki dolar ili vezuju svoje valute direktno za dolar. Prema podacima Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), dolar čini 58,8% deviznih rezervi. Neke zemlje prihvataju američki dolar kao zakonsko sredstvo plaćanja uz svoje valute, poput Bahama, Zimbabvea i Paname.
Pored nacionalnih ili zajedničkih valuta, tu su i brendirane valute, kao što su poeni za aviokompanije i kreditne kartice. Izdaju ih kompanije (npr. Disney dolari) i koriste se samo za plaćanje proizvoda i usluga za koje su vezani.
Trgovanje valutama
Devizni kurs je trenutna vrijednost bilo koje valute u odnosu na drugu valutu. Kao rezultat toga, stope se navode za valutne parove, kao što je EUR/USD (euro prema američkim dolarima). Devizni kursevi konstantno fluktuiraju kao odgovor na ekonomske i političke događaje.
Ove fluktuacije stvaraju tržište za trgovinu valutama. Devizno tržište na kojem se obavljaju ove trgovine jedno je od najvećih svjetskih tržišta, na osnovu samog obima. Sve trgovine su u velikim količinama, sa standardnim minimalnim lotom od 100.000.
Većina trgovaca valutama su profesionalci koji ulažu za sebe ili za institucionalne klijente koji uključuju banke i velike korporacije. Devizno tržište nema fizičku adresu. Trgovanje je u potpunosti elektronsko i traje 24 sata dnevno kako bi se prilagodili trgovcima u svakoj vremenskoj zoni. Za nas ostale, razmjena se obično obavlja na u banci, mjenjačnici ili na aerodromu prije nego što krenemo na put.
Zagovornici potrošača kažu da putnici ostvaruju najbolju vrijednost zamjenom gotovine u banci ili na bankomatu unutar mreže. Druge opcije mogu imati veće naknade i neprivlačan kurs.
Zaključak
Valuta je jedinica razmjene, koja olakšava transfer roba i usluga. Valutna zona je država ili regija u kojoj je određena valuta dominantno sredstvo razmjene ili plačanja. Kako bi se olakšala trgovina između valutnih zona, postoje kursevi, odnosno cijene po kojima se pojedine valute razmijenjuju jedna za drugu. Valuta se uglavnom izražava kroz novac, a zahvaljujući valuti, davno smo praktično prevazišli razmjenu dobara.
Izvor: IP